Een belangrijk doel van EARTHWORK is om vast te stellen hoe oud verschillende aardwerken zijn. Dit kunnen bijvoorbeeld raatakkers, dijken, woonheuvels en wallen zijn. Hoe ontwikkelden deze aardwerken zich door de tijd en wanneer raakten ze buiten gebruik?  We proberen deze vragen te beantwoorden door middel van luminescentiedatering van grondmonsters uit zogenaamde proefputjes.

Zandkorrels kunnen een klein lichtsignaal uitstralen. Dit wordt luminescentie genoemd. Dit luminescentiesignaal wordt gereset door blootstelling aan (zon)licht en bouwt zich in de loop van de tijd op door blootstelling aan natuurlijke radioactiviteit. Op deze manier vormen luminescentiesignalen van zandkorrels een klok die registreert hoe lang geleden de korrels voor het laatst aan licht zijn blootgesteld.

In het veld verzamelen we monsters door kleine PVC-buisjes in de wanden van de proefputjes te hameren. Het zand in het midden van deze buisjes wordt niet blootgesteld aan licht tijdens de bemonstering en kan gebruikt worden voor luminescentiedatering. De monsters worden onderzocht in het Nederlands Centrum voor Luminescentiedatering (NCL), dat onderdeel is van Wageningen Universiteit (zie hieronder meer over het NCL Lab). De monsters worden voorbereid voor de metingen in een donkere kamer, vergelijkbaar met een ouderwets fotolab. Het oranje licht heeft geen invloed op de luminescentiesignalen.

Twee metingen zijn nodig om een ouderdomsbepaling te verkrijgen:

1. We meten de radioactiviteit van het materiaal. Dit vertelt ons hoeveel straling het monster per jaar heeft ontvangen.
2. We meten het natuurlijke luminescentiesignaal van de zandkorrels, en vergelijken dit met een radioactieve bron. Dit vertelt ons hoeveel straling de zandkorrels hebben ontvangen sinds de laatste blootstelling aan licht.

Door de totale ontvangen stralingsdosis te delen door de jaarlijkse stralingsdosis, verkrijgen we de leeftijd van het monster.

NCL Lab